සියදියි හානිය (තෙවන ලිපිය)

♠ Posted by ආලෝකය at 8:17 PM

සියදිවි හානිකරගැනීම සහ මානසික ගැටලු (තෙවන ලිපිය)

(මෙම ලිපිය නැවත සංස්කරණය කිරිමෙන් අනතුරැව පලකරන ලද්දකි.මෙහිද සියදිවි නසා ගැනීමට යොදන උපායන් හා එම සංඛ්‍යාලේඛන සියල්ලම මෙම ලිපියෙන් ඉවත් කර ඇත.මන්ද යත් එයින් වනුයේ දිවිනසා ගැනිමෙ ක්‍රමවිධි දැනුවත් වීම එවනි අදහසක සිටින පුද්ගලයකුට මහත් රැකුලක් විය හැකි හෙයිනි.ලිපියේ අන්තර්ගත තොරතුරැ සදහා මූලාශ්‍ර වී ඇත්තේ විශේෂඥ මනෝ වෛද්‍ය වරැන්ගේ ලිපි හා සාකච්ඡාවන් බව සලකන්න)

සියදිවි නසාගැනීම වලක්වාගැනීම යනු සියදිවි නසාගැනීම් වලක්වා ගැනීම සදහා ගන්නාවූ ලබන සාමුහික ක්‍රියාමාර්ගයි.සමහර විධික්‍රමවලට ලගාවීම අඩුකිරීම තුලින් මේ දේ සිදුවේ. උදාහරණයක් ලෙස ගිනිඅවි භාවිතය හා වසවිෂ භාවිතය අඩුකිරීම තුලින් මේ දේ සිදුකල හැකිය.. අනෙකුත් ක්‍රියාමාර්ග වන්නේ ගල් අගුරු,පාලම් බාධක, උමං මාර්ගවලට ලගාවීම අඩුකිරීම වැනිදේය. අධිකලෙස මත්ද්‍රව්‍ය හා ඖෂධ භාවිතා කරන්නන් සහ මීට පෙර සියදිවි නසාගැනීමට උත්සාහ කල අයට ප්‍රතිකාර කිරීම වලක්වා ගැනීමට වඩාත්ම ඵලදායි වේ. මත්ද්‍රව්‍ය හා මත්පැන් සොයාගැනීම හා භාවිතා කිරීම අවම කිරීමට විදිවිධාන පැමිණවීමට සමහරු යෝජනා කරති. දුරකථන මාර්ග ඔස්සේ මාර්ගෝපදේශනය සැපයීම් තිබුනද ඒවා භාවිතා කරන්නේ සුළු පිරිසකි. එමනිසා ඒවායේ ඵලදායිතාවයක් නොමැත. පසුගිය කාලයේ සියදිවි නසාගැනීමට සිතු තරුණයන්ට cognitive behavioral therapy එයින් මිදීමට උදවු වී ඇත. එසේම ආර්ථික සංවර්ධනය තුලින් දරිද්‍රතාවය අඩුකිරීම දිවිනසාගැනීමේ ප්‍රතිශතය අඩු කිරීමට සමත්වේ. විශේෂයෙන්ම වැඩිහිටි පිරිමි අයගේ සමාජයීය සබදතා වර්ධනය කිරීමද මේ සදහා ඵලදායී වේ.

මානසික රෝගාබාධ

මානසික සෞඛ්‍යය ගැටළු පවතින අයට ඒ සදහා ප්‍රතිකාර කිරීම දිවිනසාගැනීමේ අවදානම අඩුකරයි. දිවිනසගැනීමට දැඩි ලෙස උවමනාවක් ඇති අය ස්වේච්චාවෙන් හෝ අනෙක් අයගේ බලපෑම් මත මානසික රෝගවලට ඇතුල්වේ. මෙහිදී යමෙකුට හානිවියහැකි ආකාර නැතිකර දමයි. සමහර රෝහල් සායන රෝගියා ලව සියදිවි නසා නොගන්නා බවට එකගතාවයක් අත්සන් කරනු ලබන්නේ එම රෝගියා රෝහලෙන් නිදහස් කිරීමට පෙරය. නමුත් මෙය සාර්ථක කමයක් නොවේ. රෝගියා අඩු අවදානම් තත්වයක පසුවේනම් බාහිර ලෙස මානසික ප්‍රතිකාර ලබාදීමට පිළියෙළ කරයි. කෙටිකාලීන ලෙස රෝහල්ගත කිරීම එතරම් ඵලදායි නොවන අතර ප්‍රජාව විසින් රෝගියා බලාගැනීම borderline personality disorder වැනි අයට වඩාත් ඵලදායි වේ.

වසංගත අධ්‍යයනය(Epidemiology)

දළවශයෙන් 0.5% ක සිට 1.4% දක්වා මිනිසුන් ප්‍රමාණයක් දිවිනසගනිති. ලෝකයේ 2008/2009 වර්ෂවල මිනිසුන් මරණයට පත්වීමේ මාර්ග අතුරින් 10 වැනි ස්ථානයට පත්ව ඇත්තේ සියදිවි නසාගැනීමයි. ඒ 800000 සිට මිලියන 1 දක්වා මිනිසුන් ප්‍රමාණයක් වාර්ෂිකව මියයති. සියදිවි නසාගැනීමේ වාර්ෂික මරණ අනුපාතිකය 100000 කට 11.6% කි. සියදිවි නසාගැනීමේ ප්‍රතිශතය 1960 සිට 2012 වර්ෂය වනවිට 60%කින් වර්ධනය වී ඇත. බොහෝ වශයෙන් මේ වර්ධනය දැකගත හැක්කේ දියුණු වෙමින් පවතින රටවලය. මරණයෙන් අවසන්වන සෑම සියදිවි නසාගනීමකටම 10ත් 40ත් අතර සියදිවි නසාගැනීමේ උත්සාහයන්ද පවතී. සියදිවි නසාගැනීමේ ප්‍රතිශතය රටවල් අනුව හා කාලය අනුව විවිධ වේ.

2008 වසරේ ලෝකයේ සියදිවි නසාගැනීමේ මරණ ප්‍රතිශතය මෙසේය

. අප්‍රිකාව 0.5%, ගිනිකොණදිග ආසියාවේ 1.9%, ඇමෙරිකාවේ 1.2% සහ යුරෝපයේ 1.4% .100000කට ප්‍රතිශතයක් ලෙස ඔස්ට්‍රේලියාවේ 8.6%, කැනඩාවේ 11.1%, චීනයේ 12.7%, ඉන්දියාවේ 23.2%, එක්සත් රාජධානියේ 7.6%, ඇ.එ.ජ 1.4%. 2009 දී ඇ.එ.ජ මිනිසුන් මරණයට පත්වීමේ 10වෙනි සාධකය සියදිවි නසාගැනීම වන අතර එය 36000ක් පමණ වේ 650000 ක පමණ මිනිසුන් ප්‍රමාණයක් හදිසි අවස්ථා දෙපාර්තමේන්තුව යටතේ සියදිවි නසාගැනීමට තැත් කිරීම නිසා පුනරුත්ථාපනය ලරනු ලැබේ. ලිතුවේනියාව, ජපානය හා හංගේරියාවේ ඉහලම සියදිවි නසාගැනීමේ ප්‍රතිශතයක් පවතී. සංඛ්‍යාත්මක වශයෙන් ගත්කල ඉහලම නිරපේක්ෂ අගයක් වාර්තාවන්නේ චීනයේ හා ඉන්දියාවේය. එය ලෝකයේ මුළු සියදිවි නසාගැනීම වලින් අර්ධ්යකටත් වඩා වැඩිය. චීනයේ මරණවලට හේතුවන පස්වන ප්‍රධානතම හේතුව සියදිවි නසාගැනීමයි.

ලිංගභේදය

යුරෝපානු රටවල සියදිවි නසාගැනීමෙන් මරණයට පත්වන පුරුෂයන් ගණන ස්ත්‍රීන්ට වඩා තුන්ගුණයේ සිට සිවුගුණය අතර වේ. එනමුදු ස්ත්‍රීන් සියදිවි නසාගැනීමට උත්සාහ ගන්නා වාර ගණන පුරුෂයන්ට වඩා සිවුගුණයක් වැඩිය. එනම් තම ජීවිතය නැතිකර ගැනීමට පුරුෂයන් වඩාත් මාරක ක්‍රම භාවිතා කරයි. වයස අවුරුදු 65ට වඩා වැඩි පුරුෂයන් ස්ත්‍රීන්ට වඩා 10 ගුණයකින් සියදිවි නසාගනියි. ලෝකයේ වැඩිම ස්ත්‍රී සියදිවි නසාගැනීම වාර්තා වන්නේ චීනයෙන් වන අතර ස්ත්‍රීන්ගේ සියදිවි නසාගැනීමේ ප්‍රතිශතය පුරුෂයන්ගේ ප්‍රතිශතය ඉක්මවා යන එකම රටද වේ.(අනුපාතය 1:0.9). නමුත් නැගෙනහිර මද්‍යධරනී රටවල ස්ත්‍රී පුරුෂ සියදිවි නසාගැනීමේ ප්‍රතිශතය වාර්තාවන්නේ දකුණු කොරියාවෙන් වන අතර එය 100000 කට 22කි. එමෙන්ම දකුණු හා නැගෙනහිර ආසියාවේ බටහිර පැසිපික් කලාපයේ ඉහල ප්‍රතිශතයක් පවතී..

වයස

බොහෝ රටවල මැදිවයසේ අයගේ සහ වැඩිහිටි අයගේ සියදිවි නසාගැනීමේ ප්‍රතිශතය වැඩිය. වයස අවුරුදු 15-29 අතර සිටින ජනගහණය වැඩිවීම හේතුවෙන් නිරපේක්ෂ අගය එම වයස් ප්‍රාන්තරයේ වැඩිය. ඇ.එ.ජ. වයස අවුරුදු 80 ට වැඩි සුදු ජාතික පුද්ගලයන් හා තරුණයන්ගේ සියදිවි නසාගැනීමේ ප්‍උත්සාහයන් බහුලය. එය වැඩිහිටියන්ගේ දෙවැනි ප්‍රධානතම මරණීය සාධකය වන්නේ රිය අනතුරු පළමු ස්ථානයට පත් කරමින්ය. දියුණු රටවල තරුණ පුරුෂයන්ගේ මරණවලට 30%ක් වගකියනු ලබන්නේ සියදිවි නසාගැනීම වේ. නමුත් දියුණු වෙමින් පවතින රටවල තත්වය මෙසේ වුවද සමස්ථයක් ලෙස ගත්කල එම රටවල මරණවලින් වැඩි ප්‍රතිශතය ගන්නේ වෙනත් සාධකය. දකුණු ආසියානු රටවල ලෝකයේ වෙනත් ප්‍රදේශවලට සාපේක්ෂව තරුණියන්ගේ සියදිවි නසාගැනීමේ ප්‍රතිශතය වැඩිහිටි කාන්තාවන්ගේ ප්‍රතිශතයට වඩා වැඩිය.

ඉතිහාසය

Decebalus'ගේ සියදිවි නසාගැනීම, Trajan's Columnමගිනි
අතීත ග්‍රීක ඇතන්ස් වැසියන් විසින් රජයේ අනුමැතියකින් තොරව සියදිවි නසාගන්නා පුද්ගලයන්ට අවසන් ගෞරව නොදැක්වූ අතර ඔහුන්ට උසස් භුමිදානයක් හිමිනොවේ. එසේ මැරුණු පුද්ගලයන් ළගපාත නගරයක මිහිදන් කරන අතර සිහිවටන ඵලක, සොහොන් වැනිදේ ඔහුන්ට නිර්මාණය නොකරන ලදී. අතීතයේ ග්‍රීසිය හා රෝමය යුද්ධ පරාජ හමුවේ සියදිවි නසාගැනීම පිළිගත් දෙයක් විය. අතීත රෝමයේ මේ සදහා ඉඩ ලැබුනද පසුව ආර්ථික වියදම් නිසා මෙය අපරාධයක් බවට පත්කරන ලදී. 1670 දී 14වන ලුවිස් රජතුමා නිකුත් කරන ලද අපරාධ ආඥපනත මගින් සියදිවි නසාගැනීමට දඩුවම් වැඩිකරන ලදී. මෙහිදී මැරුණු පුද්ගලයන් සිරුර වීදිවලට ගෙනවිත් මුහුණ යටට සිටිනසේ පාරදිගේ ඇදගෙනයාම හා සිරුර එල්ලා කුණු,මඩ වැනි දේවලින් ගැසීම සිදුකරන ලදී. ඉතිහාසයේ ක්‍රිස්තියානි පල්ලිවල අයගෙන් සියදිවි නසාගැනීමට තැත්කළ අය ආගම් සභාවෙන් ඉවත්කරන ලද අතර ඔහුන්ගේ සිරුරු පාරිශුද්ධතත්වයට පත්කරන ලද සොහොන් බිම් වලට එළියෙන් මිහිදන් කරන ලදී. 19වන සියවසේදී එක්සත් රාජධානියේ සියදිවි නසාගැනීමට වෙර දැරීම හා මිනිස් ඝාතනයට තැත්කිරීම සමාන වරදවල් ලෙස සලකූ අතර එල්ලා මැරීම දඩුවම් ලෙස ලබාදෙන ලදී. පසුව 19 වැනි සියවසේදී යුරෝපීය නීතිය මෙය පාපයක් නිසා සිදුවන්නක් හෝ සිහිවිකල් බව නිසා සිදුවන්නක් ලෙස සලකා ලිහිල් කරන ලදී.

සමාජය හා සංස්කෘතිය නීති පැමිණවීම

.
අතීතයේ එනම් 1800 ගණන් දක්වා බටහිර යුරෝපීය රටවල සියදිවි නසාගැනීම අපරාධයක් ලෙස සැලකුවද වර්තමානයේ අපරාධයක් ලෙස නොසලකයි.( it however was in most Western European countries from the Middle Ages until at least the 1800s) නමුත් ඉස්ලාමීය රටවල මෙය අපරාධයක් ලෙස සලකනු ලැබේ.
ඔස්ට්‍රේලියාවේ සියදිවි නසාගැනීම අපරාධයක් නොවේ. එනමුදු සියදිවි නසාගැනීමට උපදෙස් දීම, උල්පන්දම් දීම හා උදවු කිරීම අපරාධයකි. එමෙන්ම ඕනෑම පුද්ගලයෙකුට තවත් සියදිවි නසාගැනීම වලක්වා ගැනීමට එම නීතිය භාවිතා කල හැකිය. ඔස්ට්‍රේලියාවේ උතුරු ප්‍රදේශයේ 1996-1997 වසරවල සියදිවි නසාගැනීම් වලට සහයෝගය දෙන විශේෂඥයෝද සිට ඇත.( The Northern Territory of Australia briefly had legal physician-assisted suicide from 1996 to 1997.)
යුරෝපයේ කිසිදු රටක් සියදිවි නසාගැනීම හෝ සියදිවි නසාගැනීමට තැත් කිරීම වරදක් ලෙස සලකනු නොලැබේ. 1961 දී එංගලන්තය හා වේල්සයද 1193 දී අයර්ලන්තයේද සියදිවි නසාගැනීම පනත මගින් සියදිවි නසාගැනීම අපරාධයක් නොවන බවට පත්කර ඇත. 'පෙළඹීම' යන වචනය නීතිවිරෝධී ලෙස සලකන අතර එම නිසා බොහෝ එම වචනය භාවිතා නොකරයි.
ඉන්දියාවේ සියදිවි නසාගැනීම නීත්‍යනුකුල නොවන අතර මරණයෙන් පසුව ඔහුගේ පවුලේ අයට නීතිමය ගැටලුවලට මුහුණ පෑමට සිදුවේ. ජර්මනියේ සක්‍රිය අනායාස මරණය නීතිවිරෝධී වන අතර එවැනි අයෙකු අධි චෝදනාවලට ලක්විය හැකිය. හදිසි අවස්ථාවකදී උදවු ලබාදීමට අසමත් වීම නිසා ස්විට්සර්ලන්තයේ මෑතකදී සියදිවි නසාගැනීම්වලට සහය දැක්වීම නීතිගතකර ඇති අතර ඒ ඌන මානසික රෝගවලින් පෙළෙන අය සදහා පමණි. Lausanne හි ඉහළ උසාවි මගින් 2006 වර්ෂය පුද්ගලයෙක් දීර්ග කාලයක් පවතින මානසික රෝගයකින් මිදීම සදහා සියදිවි නසාගැනීමට අවසර ලබාදී ඇත..
ඇ.එ.ජ මෙය නීතිගතකර නොමැති වුවද සියදිවි නසාගැනීමට උත්සාහ කරන අයට දඩුවම් පැමිණවේ. වෛද්‍ය නිර්දේශවලට අනුව සියදිවි නසාගැනීම ඔරිජින් . හා වොෂින්ටන් ප්‍රාන්තවල නීත්‍යනුකුල වේ

ආගමික දැක්ම

කතෝලික බොහෝ නිකායවල සියදිවි නසාගැනීම පවකි. මාධ්‍ය කාලීන යුගයේ දාර්ශනිකයෙකු වූ ඔගස්ටින් සහ තෝමස් විසින් රචිත ග්‍රන්ථ මේ සදහා බලපෑමද එල්ල කර ඇත. නමුත් බ්යිසන්ටිව් කතෝලික ධර්මය හා code of justinian ට අනුව සියදිවි නසාගැනීම පවක් නොවේ. කතෝලික භාෂිතය තුළ මෙම වාදය පවතින්නේ දෙවියන්ට නියම වූ " Thou shalt not kill" සහ ජීවිතය යනු දෙවියන් වහන්සේ විසින් ලබාදෙන ලද උතුම් ත්යගෞඅක් වන බැවින් එය විනාශකර ගත නොයුතු බවත් යන මතයන්ය. එමෙන්ම ස්වභාවධර්මය සියදිවි නසාගැනීමට විරුද්ධ බව ඔහුන් විශ්වාස කරති. එය දෙවියන් වහන්සේගේ සැලැස්මට බාධාවක් බව විශ්වාස කරති. . එසේ වුවද මානසික රෝග සහ වේදනාවිදීමට ඇති බයනිසා යමෙකු සියදිවි නසාගැනීමේ අවදානම අඩුකරන බව විශ්වාස සොයාගෙන ඇත. මීට විරුද්ධව මත පළකරන්නන් ප්‍රකාශ කරන්නේ 6 වෙනි දේව නියමය වඩා නිරවද්‍ය ලෙස " Thou shalt not murder " ලෙස පරිවර්තනය වියයුතු බවයි. එනම් තමාට මෙය අදාළ නොවන අතර දෙවියන් වහන්සේ විසින් මිනිසුන්ට නිදහස් වරමක් ලබාදී ඇත. එනම් ලෙඩරෝග සුවකරන තරම් සියදිවි නසාගැනීම දේවනීතිය උල්ලංගණය නොකරන අතර එමනිසා දෙවියන් වහන්සේගේ අනුගාමිකයන් බයිබලයේ සදහන් සියදිවි නසාගැනීම් වලදී දරුණු දඩුවම් පැමිණවීම් වාර්තා වී නොමැත

යුදෙව් ආගම ජීවිතයේ අමිල බව අගය කරන අතර සියදිවි නසාගැනීම දෙවියන්ගේ පාරිශුද්ධත්වය පිළිනොගන්නා බවක් ලෙස සැලකේ. නමුත් අත්‍යන්ත අවස්ථාවලදී එනම් වෙනත් කිසිදු විකල්පයක් නොමැති අවස්ථාවලදී තමාගේ ජීවිතය නැතිකර ගැනීම හෝ ආගම පාවාදීම සිදුවේ. යුදෙව්වන් තනි තනිව හෝ සමුහ වශයෙන් දිවිනසා ගැනීම සිදුකරගෙන ඇති අතර ඔහුන් සදහා උග්‍ර සිහිකැදවීමක් යුදෙව් දේවමෙහෙයන් තුලදී " when the knife at the throat " ලෙස සිදු කරනු ලැබේ. එම මරණයට පත් වූ පිරිස පාපයෙන් මුදවාගැනීම මෙහි අරමුණ වේ. මෙම ක්‍රියාවන්ට යුදෙව් අධිකාරීන්ගේ මිශ්‍ර ප්‍රතිචාර පවතින අතර යම් පිරිසක් වීර ජීවිත පරිත්‍යාග වලට උදාහරණ ලෙස මෙය හදුන්වයි. අනෙක් පිරිස ප්‍රකාශ කරන්නේ වීරත්වය බලාපොරොත්තුවෙන් තම ජීවිතය නැතිකර ගැනීම වරදක් බවය. 

ඉස්ලාම් ආගමේ සියදිවි නසාගැනීම තහනම්ය. හින්දු ආගමේ සියදිවි නසාගැනීම වෙනත් මනුෂ්‍ය ඝාතනයක් කරන තරම් පවකට සමාන වේ. හින්දු ධර්ම ග්‍රන්ථවල සදහන් වන්නේ සියදිවි නසාගන්නා පුද්ගලයා අධ්‍යාත්මික ලෝකයේ කොටසක් වන අතර එම පුද්ගලයා සාමාන්‍ය විදියට එනම් දිවිනසගැනීමෙන් තොරව මරණයට පත්වෙනතුරු ලෝකයේ සැරිසරමින් පවතින බවය. (However, Hinduism accept a man's right to end one's life through the non-violent practice of fasting to death, termed Prayopavesa.) නමුත් හින්දු ආගමේ "ප්‍රයෝපවේස " නැමති අවිහින්සාවාදී ලෙස එනම් උපවාස කිරීම තුලින් තම ජීවිත නැතිකර ගැනීමට ඇති අයිතිය අනුමත කරනු ලැබේ. නමුත් මෙය ජීවිතයේ අරමුණක්,වගකීමක් නොමැති අයට තහනම්ය. යුදෙව් ආගමේදී මෙවැනිම දෙයක් "සන්ත්‍රා සතී " ලෙස පවතින අතර හින්දු ආගමේ වැන්දඹුවන් සදහා සති පුජා වැනි දේද පවතී.

බුදු දහමෙ පෙන්වා දෙනුයේ ලැබු මනුෂය ජීවිතය දුර්ලභ බව අවබෝධ කරගනිමින් එම ජීවිතය පාරිශුද්ධ පරිපුර්ණ තත්ත්වයකට උත්සහ ගන්නා ලෙසය.එවනි උතුමි දුර්ලභ මනුෂ්‍ය ජීවිතය හානිකරගැන්ම බුදු දහමෙ කිසිසේත්ම අනුමත නොකරයි.ප්‍රශ්න ගැටලු කරදර බාධක හමුවෙ පිලිතුර වියයුත්තේ දිවිහානි කරගැනීම නොව.අවබෝධයෙන් ඒවාට මුහුන දෙමින් ඒවා විසදා ගැනීමය.සියදිවි නසා ගැනීමට උත්සහ කල රජ්ජුමාලාවට බුදු හිමි දුන්නේ එවැනි අවවාදයන්ය.

අනෙකුත් විශේෂ

සියදිවි නසාගැනීම ස්වකැමැත්තෙන් සිදුවන දෙයක් වන අතර එය මිනිසුන් නොවන සතුන් තුලද දැකියහැකි වේ. salmonella ජීවීන් බැක්ටීරියා සමග තරග කිරීමට ප්‍රතිශක්තීකරණ පද්ධතියේ ප්‍රතිචාරයක් ලෙස සියදිවි නසාගැනීමේ හැසිරීම් දක්වයි. එමෙන්ම Forelius posilly නැමති බ්‍රසීලියානු කුබීන් තුල සියදිවි නසාගැනීම ඇති බව සොයාගෙන ඇත.
Pea aphids රැජිණකට මකුණන් විසින් තර්ජන ඇති වූ විට පුපුරවාගෙන සියදිවි නසගනියි. සාමාන්‍යයෙන් termites විශේෂ සදහා පුපුරවාගැනීමේ හමුදාවක් ඇත්තේ ඔහුන් සතුරන්ගෙන් ආවරණය කරමින්ය. (Some species of termites have soldiers that explode, covering their enemies with sticky goo.)
එසේම බල්ලා, අශ්වයා, ඩොල්පින් සියදිවි නසාගන්නා බව සොයාගෙන ඇත. එනමුදු ප්‍රමාණාත්මක සාක්ෂි නොපවතී. සතුන් තුල පවතින සියදිවි නසාගැනීම් පිළිබද විද්‍යාත්මක අධ්‍යනයක් කර නොමැත.

සමුහ දිවිනසගැනීම

සමුහ දිවිනසගැනීමක් 1978 දී "Jonestown" cult suicide,හි වාර්තා වූ අතර එයින් මිනිසුන් 918ක් ඇමෙරිකාවේ Peoples Temple මියගොස් ඇත. Jim Jones නැමැත්තා විසින් මෙය මෙහෙයවා ඇත්තේ මිදී රසැති සයනයිඩ් පානය කිරීමෙනි. 10000 කට වැඩි ජපන් වැසියන් පිරිසක් 1944 Battle of Saipan හිදී "Suicide Cliff" සහ "Banzai Cliff" වලින් පැන මියගොස් ඇත.
1981 දී හංගේරියා උද්ඝෝෂණවලදී මිනිසුන් 10ක් මරණයට පත්ව ඇත. එය මෙහෙයවා ඇත්තේ Bobby Sands විසිනි. මරණයට හේතුව ලෙස දක්වා ඇත්තේ බලෙන් කරවනලද ආහාර නොගැනීමේ උපවාස බවයි. දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී හිට්ලර් මගින් තර්ජන එල්ලවී ඇති අතර එල්ලී මැරී සියදිවි නසා නොගතහොත් ඔහුගේ පවුලෙන් පලිගන්නා බවයි

(දිවිහානි වලක්වා ගන්නේ කෙසේද යන්න පිලිබද මි ලග ලිපියෙන් සාකච්ඡා කරමු)